Click to Play above VIDEO
समर्थ रामदासांच्या उपास्य देवतेचे ‘श्रीरामाचे’ रामरक्षा स्तोत्रहे एक आरोग्य कवच आहे.
गुढी उभारु आरोग्याची
- सौ जयश्री काजरेकर
आपले नववर्ष, आपला गुढी पाडवा २४ मार्च २०२० रोजी, मंगळवारी (नॉर्थ अमेरिकन पंचांगा प्रमाणे) सुरु होत आहे. ब्रह्मदेवाने विश्वाची निर्मिती केलेला हा दिवस म्हणजेच चैत्र शुद्ध प्रतिपदा. ह्या वर्षी साठ संवत्सरांपैकी ‘शार्वरी’ संवत्सर सुरु होत आहे.
पारंपरिक पद्धतीने सूर्योदयापूर्वी गुढी उभारून पूजा करावी. देव पूजा, पंचांग पूजा करुन नव्या वर्षात करावयाच्या चांगल्या कामांचा संकल्प करावा. कुटुंबियां समवेत मिष्टान्न भोज करुन दिवस आनंदात घालवावा. आपल्याकडे प्रत्येक सणाला काही विशिष्ठ पदार्थ सेवन करण्याची परंपरा आहे. गुढी पाडव्याला कडूनिंबाच्या कोवळ्या पानांचे आणि फुलांचे मिरे, मीठ, ओवा घालून केलेल्या चूर्णाचे सेवन कले जाते. त्यामुळे रोगमुक्ती होते आणि आपले आरोग्य संवर्धन होते असे म्हणतात. ह्या वर्षी आपण आरोग्याची गुढी उभारुन हा सण साजरा करुया.
ह्या दिवसाचे विशेष म्हणजे प्रभू श्रीरामचंद्रांनी रावणासह अनेक राक्षसांचा पराभव करुन ते अयोध्येत आले. शालिवाहनाने ह्या दिवशी शत्रूवर दैदीप्य विजय मिळवला. आदिशक्तिने ‘नव दुर्गांच्या’ रुपाने दुष्टांचा, दुष्ट-शक्तिंचा नायनाट केला.
२०२० इंग्रजी वर्षाची सुरुवात ‘करोना‘ विषाणूच्या काळजीयुक्त बातमीने झाली. प्रथम चीन देशातील वूहान शहरात उद्भवलेल्या आणि पाठोपाठ अतिशय वेगाने जगभरातील असंख्य लोकांचे आरोग्य धोक्यात आणून युद्धजन्य परिस्थिती निर्माण करणाऱ्या ह्या विषाणूचे गांभीर्य वाढले आहे.
सध्या व्हाट्सअप, ईमेल किंवा सर्वच सोशल मिडीयावर करोना विषयक बातम्या आणि प्रतिबंधात्मक उपायांचा अक्षरशः पाऊस पडतोय. खरे तर फार पूर्वी पासून आपल्याकडं चांगल्या गोष्टी शिकवलेल्या आहेत. उदाहरणार्थ. - बाहेरुन आल्यावर आणि दिवसभरात आवश्यक असेल तेंव्हा हात साबणानें स्वच्छ धुवावेत, चप्पल -बूट प्रवेशद्वारा जवळ काढून हात पाय धुणे, दररोज सकाळी स्नान करणे, पूजा-अर्चना करणे, संध्याकाळी देवापुढे सांजवात लावून ‘शुभम करोति कल्याणम, आरोग्यम धनसंपदाम’ अशी कल्याणकारी प्रार्थना करणे, संध्या करताना प्राणायाम करणे हात जोडून नमस्कार करुन अभिवादन करणे, घरी बनवलेले/ शिजवलेले अन्न सेवन करणे, नैवेद्याच्या ताटामध्ये आणि एरवीही जेवणात लिंबाची फोड ठेवणे, कोशिंबीर- भाज्या अशा चौरस आहाराचा समावेश असणे, हे आणि असे बरेच काही शिकलेले/ऐकलेले आज परत फिरुन आरोग्यासाठी नव्याने सांगितले जाते आहे.
हा ‘करोना‘ एक ‘झुनॉटिक’ विषाणू , प्राण्यांच्या शरीरातून मानवी शरीरात आल्याने मानवी शरीराला ही प्रतिकार लढाई अवघड होत आहे. संशोधक अथक प्रयत्न करुन त्यावर औषध शोधत आहेत. प्रत्येक देश जनतेच्या सुरक्षिततेसाठी वेगवेगळ्या उपाय-योजना करित आहे. राष्ट्रीय स्तरावर ह्या विषाणूच्या प्रतिबंधासाठी प्रयत्न सुरु आहेत. आपणही पाडवाच्या ह्या दिवसाचे औचित्य साधून करोना विषाणूचा प्रादुर्भाव कमी होण्यासाठी प्रयत्न करुया.
समर्थ रामदासांच्या उपास्य देवतेचे ‘श्रीरामाचे’ रामरक्षास्तोत्र हे एक आरोग्य कवच आहे. त्यात शरीराच्या प्रत्येक भागाच्या रक्षण करण्यासाठी रामाला विनंती आहे.
अठराव्या शतकामध्ये प्रत्यक्ष घडलेली एक घटना आहे. चातुर्मास सुरु होता आणि समर्थ रामदासांचे अनेक शिष्य सातारा जिह्ल्यामधील तारळ खोऱ्यामध्ये थंडीतापाच्या साथीने आजारी पडले. कल्याण स्वामींनी हे रामदास स्वामींना सांगितल्यावर समर्थांनी साथीच्या रोगापासून कष्ट निवारण होण्यासाठी तुरंत एक श्लोक लिहीला. असा उल्लेख ‘दासविश्राम धाम (५६-५१ ) ह्या ग्रंथामध्ये आहे.
वाग्देवता मंदिरातील कल्याण स्वामींच्या लेखनातील ओव्या (२६०-२६१ ) मध्ये सुद्धा हा श्लोक आढळतो. आपण श्रद्धेने ह्या श्लोकाचा जप करुन सध्याच्या परिसस्थितीत आरोग्य प्राप्तीचा अनुभव घेऊया.
सर्व सृष्टी मधील प्राणी मात्रांच्या आरोग्यासाठी अजून एक श्लोक देत आहे.
अर्थ- हे परमेश्वरा आमच्या कानांना शुभ- चांगल्या गोष्टीच ऐकू येऊ देत. आमच्या नेत्रांना चांगल्या गोष्टीच दृष्टीस पडू देत. आमचे शरीर आरोग्यपूर्ण राहून आमचे आयुष्य देवहिताच्या, मानवतेच्या कल्याणासाठी व्यतीत व्हावे अशी प्रार्थना आहे.
प्राचीन काला प्रमाणेच आज आधुनिक कालामध्येही ॐ स्वामीजी, सद्गुरु जग्गी वासुदेवजी, श्री श्री रवी शंकरजी असे अनेक संत, महंत जनकल्याणासाठी अविरत कार्य करित आहेत. इंटरनेट, यू-ट्यूब वर ह्यांचे अनेक सुविचार उपलब्ध आहेत. मोबाईलवर ‘ब्लॅक लोटस‘ सारखे अनेक चांगले अँप उपलब्ध आहेत. त्यावर दररोज नवीन विचार, सत्संग व्हिडीओ-ऑडिओ, ध्यान धारणा, मंत्रोपासना आणि सगळ्यात महत्वाचे मानवतेच्या, भूतदयेच्या छोट्या छोट्या अनेक गोष्टी सुचवल्या आहेत. अंतर बाह्य निर्मळतेसाठी, निर्व्याज प्रेमाच्या स्वभाव धर्मासाठी जमू शकणाऱ्या ह्या साध्या सोप्या गोष्टी आहेत. ह्या उल्लेख केलेल्या गोष्टींपैकी जमेल ते नेमाने करण्याचा व सनातन धर्माच्या शिकवणीचा आपण जाणीव पूर्वक संकल्प करुया. करोना मुळे आलेले ताण आणि त्यामुळे झालेला त्रास ह्यावर मनःशांती साठी हे उपयोगी आहे. नवीन वर्षात चांगल्या कामांसाठी आवश्यक दृष्टी साठी शारीरिक आरोग्या इतकेच मानसिक आरोग्य जपणे महत्वाचे आहे.
हे विश्व, हे ब्रह्माण्ड ज्या आकाश, वायू, तेज, आप, पृथ्वी ह्या पंचमहाभूतांच्या संयोगाने बनले आहे त्याच पंचतत्वांनी आपले शरीर, असंख्य जीव-जंतू, वनस्पति ई. तयार झाल्या आहेत. त्या परमात्म्याचा सूक्ष्म, अति-सूक्ष्म अंश प्रत्येक प्राणिमात्रा मध्ये अस्तित्वात आहे. आपल्या मध्ये असलेल्या त्या शक्तीचा विचार करुन, आरोग्य वर्धनासाठी, विश्व कल्याणासाठी ह्या पाडव्याला मनापासून प्रार्थना करा. त्यामध्ये प्रचंड ऊर्जा आहे.
तसेच विघ्नहर्ता श्री गणेशाची षोडशोपचार पूजा आणि अथर्वशीर्ष आवर्तने नियमित पणे करण्याचा श्री गणेश याग परिवाराचा परिपाठ आहेच. ह्या महिन्यात हा परिपाठ तुम्हां सर्वांच्या समवेत आधुनिक तंत्र ज्ञानाच्या साहाय्याने आपण सर्वांच्या आरोग्यासाठी प्रार्थना करणार आहोत.
आरोग्याची गुढी, भरजरी शेला, गाठी माला असे गुढी ही विजयाची,नव्या युगाची, नव्या मनूची गुढी उभारु आरोग्याची.
शुभ-मुहूर्त हा पहिला येत उधळण होते मांगल्याची,
पंचांगाची पूजा करुनी स्थिती जाणूया जगताची.
पंचेंद्रियांनी सतर्क राहून गुढी उभारु जागृकतेची,
आप, तेज, वायू, आकाशासह करु अर्चना अवनीची.
नजराणा मोलाचा हा, ही किमया पंचतत्त्वांची,
भरण पोषण करण्यासाठी, समर्थ समिती ह्या पाचांची.
विज्ञानाच्या पाठी जाता, पाठशिवणी का अज्ञानाची,
पर्यावरणा जपले असता नसे भिती त्या प्रलयांची.
नको मोह अति, नको लोभ, जाण असू दे तृप्तीची,
विश्वशांतीसह स्वास्थ्यासाठी गुढी उभारु आरोग्याची.
